Werk en gezin : uitdagingen voor een harmonische balans

Op zaterdag 29 maart 2008 vond te Leuven een colloquium plaats over “werk en gezin: een harmonisch samenspel”. Een 50-tal congresgangers kwamen samen om over dit belangwekkende thema uitvoerig en rustig van gedachten te wisselen.

Het colloquium, dat een initiatief is van Forum Arenberg, een vereniging van vrienden en oud-studenten rond het Leuvense studentenhuis Residentie Arenberg, was opgebouwd rond drie uiteenzettingen : “Gezin, waarom werk je?” door Hans Van Crombrugge, Dr Pedagoog en docent aan het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen te Brussel, “Goed gezin(d) aan het werk : een gezinsvriendelijk bedrijf” door Walter Demey, bestuurder-directeur van de N.V. Segers, en “Gezins- en beroepsleven in de dagdagelijkse praktijk” door Mariangeles Nogueras, consulente O.F.A. – Adviesbureau voor Dagindeling te Amsterdam.

Tal van ideeën en ervaringen kwamen tijdens de presentaties naar voren, vanuit uiteenlopende en mekaar aanvullende invalshoeken. Na een inleidend diepgaand commentaar waarbij een hele rist theoretische en praktische punten tegen het licht werden gehouden, kwam in een volgend betoog de rol van de werkgever centraal te staan. Een aparte bijdrage was toegespitst op de noodzaak van een duidelijke taakverdeling binnen het gezin.

Vanuit een historisch perspectief ontstond de spanning tussen het beroeps- en gezinsleven in hoofde van de burgerij eigenlijk vooral kort na de tweede wereldoorlog, ingevolge de ingrijpende veranderingen in het productieproces. De “traditionele” verdeling van de gezinstaken evolueerde naar een ‘onderhandelingsmodel’, waarbij man en vrouw de taken onderling dienen te verdelen én tezelfdertijd proberen zo veel mogelijk ruimte voor te behouden voor persoonlijke ontplooiing.

“Een gezin”, vervolgde Hans Van Crombrugge, “is gebaseerd op een gezamenlijk project (een werk), zoals een tuin die men aanlegt en onderhoudt. Het is een werkelijkheid waar een belofte wordt verwezenlijkt en die openstaat voor wederzijdse vergeving: ik zal je altijd terzijde staan. Wat is de diepe zin van het werk anders dan het dienen van de ander en van het gezin? Daarom moet, als zich een belangenconflict voordoet, de keuze voor het gezin de voorkeur genieten (krachtens een belofte) en mag het gezin niet de benadeelde partij worden.”

Hoe kan een werkgever, hoofd van een onderneming, het werk van zijn werknemers zó organiseren dat hun gezinsleven wordt beschermd en aangemoedigd? “Door in het bijzonder zorg te dragen voor enkele aandachtspunten”, antwoordde Walter Demey. “In de eerste plaats, door erop toe te zien dat de afstand tussen wonen en werken niet te groot is.” Dit is trouwens één van de redenen waarom de bouwonderneming Demey zich in Limburg heeft gevestigd (met relatief weinig verkeersopstoppingen). “Dankzij een tijdig aangekondigde weekplanning, die niet zomaar mag veranderen, kunnen de arbeiders gemakkelijker hun gezinsleven regelen. Daardoor kunnen de werknemers op zorgeloze weekeinden rekenen. De toekenning van vakantiecheques is een andere maatregel die het gezin centraal wil stellen. Een ander initiatief vormen de bijeenkomsten, zeg maar personeelsfeesten, met de gezinsleden van de werknemers waar kennis wordt gemaakt met de collega’s en met de gerealiseerde bouwprojecten aan de hand van foto’s, uitleg, enz.

Volgens Mariangeles Nogueras, consultant bij talrijke Europese ondernemingen, is één van de grootste uitdagingen van vandaag voor werkgevers precies het aanreiken van faciliteiten voor het personeel om de eisen van het beroepsleven te laten harmoniëren met die van het gezinsleven. Wanneer een onderneming bij haar werkorganisatie rekening houdt met de behoeften van haar werknemers, blijkt dat ze nadien voor deze inspanning wordt beloond door een toegenomen motivatie van diezelfde werknemers.

Verder werden gedurende een workshop, met actieve tussenkomst van de deelnemers, nog talloze voorbeelden aangehaald en adviezen gegeven voor een betere organisatie van het leven en de taken in het gezin.