Naar een emancipatie van het lichaam?

Op zaterdag 14 april organiseerde Forum Arenberg de zevende editie van zijn jaarlijkse colloquium in de Campusbibliotheek Arenberg, in Leuven.

Het thema van dit jaar, “Naar een emancipatie van het lichaam?”, trok een 60-tal deelnemers aan die naar de lezingen van twee boeiende sprekers kwamen luisteren.

Het programma begon met een voordracht van Prof. Stefan van Aken, docent theologie van het lichaam en seksuele moraal voor het bisdom Haarlem-Amsterdam. De titel van zijn uiteenzetting luidde: “Het verschil tussen man en vrouw als antropologisch uitgangspunt.” 

Prof. van Aken nam het scheppingsverhaal in Genesis als leidraad om de christelijke visie op de mens stap voor stap uit de doeken te doen. Daarbij legde hij de nadruk op drie substantiële ervaringen: het oorspronkelijk alleen-zijn, de oorspronkelijke gemeenschap en de oorspronkelijke naaktheid. Deze oorspronkelijke ervaringen werden tenietgedaan door de zondeval, met een drievoudige breuk: tussen God en de mens, tussen man en vrouw en tussen geest en lichaam. Tot slot maakte hij erop attent dat sommige hedendaagse filosofische stromingen deze breuken niet beschouwen als een aantasting van de menselijke natuur maar integendeel als basis van onze psyche. Nietzsche, Freud en de aanhangers van de ideologie van de gender bouwen juist hun antropologie op deze breuken om een mensbeeld te ontwikkelen dat in totale tegenspraak is met de christelijke visie van verbondenheid met de Schepper, tussen man en vrouw en tussen geest en lichaam.

Onze tweede gastspreker was Mevrouw Marguerite Peeters, algemeen directeur van het “Institute for Intercultural Dialogue Dynamics”. Als journaliste volgde ze op de voet alle grote conferenties die door de Verenigde Naties na het einde van de koude oorlog werden georganiseerd en analyseerde ze grondig het ontstaan van nieuwe paradigma’s op het gebied van de internationale ontwikkelingssamenwerking en van “global governance”. Zij gaf een voordracht in het Engels met als titel “The gender perspective: a global, cultural and political norm.”

Mevrouw Peeters merkte eerst op dat de gender theory een heel complexe zaak is die moeilijker te identificeren valt dan andere ideologieën. Zij wees erop dat de gender een concept is dat door de meeste mensen miskend is, maar tegelijk overal wordt toegepast, als een “stille revolutie” met enorme sociale, culturele en politieke implicaties.

Vervolgens schetste zij de ontstaansontwikkeling van deze theorie, die haar oorsprong vindt in de Verlichting en de Franse revolutie, met het begrip van burgerschap en het secularisatieproces. Het begrip “gender” werd voor het eerst in 1955 gebruikt om een onderscheid te maken tussen de (biologische) sekse en “het gevoel dat een individu hoeft een man of een vrouw te zijn”. De oorspronkelijke grammatische betekenis van “gender” evolueerde vanaf de jaren 1960 naar een sociologische betekenis: de sociaal-culturele en conventionele invulling van het man- of vrouwzijn. In de jaren 70 gebruikten feministen aan Angelsaksische universiteiten het begrip “gender” om de onderdrukking van de vrouw aan de kaak te stellen en een nieuw maatschappelijk model van gelijkheid te ontwikkelen. Alle mogelijke vormen van seksuele gedragingen werden actief gepromoot. Vandaag gaat de “queer theory” nog een stap verder door de biologische verschillen zelf te beschouwen als sociale constructies.

Op het einde van haar voordracht sprak Mevrouw Peeters over de politieke implicaties van deze ideologie op internationaal niveau. Sinds de jaren 1990 trachten de Verenigde Naties een nieuwe globale consensus tot stand te brengen over normen, waarden en prioriteiten voor de internationale gemeenschap in de 21ste eeuw. Daarvoor wordt een nieuw taalgebruik ontwikkeld met honderden nieuwe uitdrukkingen (duurzaamheid, reproductieve gezondheid, gender) die nooit duidelijk gedefinieerd worden, zodat ze radicale interpretaties toelaten. Al deze nieuwe begrippen zijn nauw met elkaar verbonden en leiden tot een nieuw paradigma dat aan de hele wereld wordt opgelegd.

Het colloquium werd afgesloten met een vragenronde. Daarna was er nog een lopend buffet in het studentenhuis Arenberg om aan iedereen de gelegenheid te geven om na te praten bij een hapje en een drankje.